27 kasım 2019 – 18:58
Kombassan’ı kurtarmak için çıkarılan yasa yürürlüğe girerse, mağdurlar AİHM’e gidecek. Türkiye mahkum edilirse, vatandaşın cebinden, faiz ve dava masrafları hariç 1.7 milyar avro çıkacak.
Derya OKATAN
ARTI GERÇEK- Kombassan başta olmak üzere İslami holdingleri kurtarmak için çıkarılan yasanın Hazine’ye yaklaşık 1.7 milyar avroluk yük getirebileceği belirtiliyor. Çünkü yasa yürürlüğe girerse binlerce mağdur AİHM’e gidecek. Türkiye’nin tazminata mahkûm edilmesine kesin gözüyle bakılıyor. Bu da vatandaşların sırtına birçok bakanlığın bütçesinden daha büyük yük bindirilmesi anlamına geliyor.
TBMM Genel Kurulu’nda AKP ve MHP’li milletvekillerinin oylarıyla kabul edilen ve Cumhurbaşkanı’nın onayını bekleyen 7193 sayılı Dijital Hizmet Vergisi ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un 41. Maddesi ile Sermaye Piyasası Kanunu’na geçici bir madde ekleniyor. Böylece, 2014 yılına kadar halka arz olmuş ve borsaya girmiş şirketlerin, ortakları ile aralarında olan davalar sonlandırıyor.
BİR HOLDİNGİ KURTARMAK İÇİN YASA ÇIKARILDI
Yasa, kapsamına giren şirketlere açılan davalarda mahkemelere “karar verilmesine yer olmadığına dair karar verilmesi”ni düzenliyor. Bu kapsama giren 3 holding bulunuyor: Bugünkü adıyla Bera olan Kombassan, İttifak ve Umpaş.
Bu holdinglerin tarihi 1990’lı yıllara dayanıyor. Çoğunlukla Avrupa’daki Türkiyeli göçmenlerden “faiz değil, yapılan yatırımlardan elde edilecek kârdan pay verilecek” diyerek para toplayan bu holdingler, 2001’den itibaren bu “pay”ları vermemeye başladı. Holdinge para yatıran on binlerce kişi, uzun süre bekleyip paralarını alamayınca yargıya başvurdu.
İttifak ve Umpaş hakkındaki davalar çok az.
Meclis’te kabul edilen yasa asıl olarak Konya merkezli Kombassan’ı ilgilendiriyor. Zira, tasarının Plan ve Bütçe Komisyonu’ndaki görüşmelerine ismini Bera olarak değiştiren holdingin yönetim kurulu başkanı Ali Rıza Alaboyun da katıldı. Alaboyun, daha önce milletvekilliği ve bakanlık yapmıştı.
70 BİN MAĞDUR VAR
Kombassan’a paralarını kaptıran mağdurların sayısı 70 binden fazla. Bunların büyük kısmı, yatırdıkları paralar küçük miktarlar olduğu ve dava masrafları çok fazla olduğu için dava açmadı. Ancak 2 bin 826 kişi, önce Almanya’da, daha sonra Türkiye’de dava açtı. Bu davaların yarıdan fazlası sonuçlandı. 982 davada ödeme yapıldı. Yasa, ilk derece mahkeme, istinaf ya da Yargıtay’da bekleyen dosyaların düşmesini ve yeni dava açılmamasını öngörüyor.
EMSAL YARGITAY KARARI VAR: ORTAK DEĞİLLER, DOLANDIRILDILAR
Yasa, para yatıran kişileri “ortak” kabul etse de Yargıtay’ın aksi yönde kararı bulunuyor. Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, emsal kararında, Kombassan’a para yatıran kişilerin gerçekte “ortak” olmadığını, şirketin bu kişileri dolandırdığını belirterek, paraların faiziyle birlikte iadesine karar vermişti.
BİRKAÇ ŞİRKETİ KURTARMAK İÇİN GEÇMİŞE DÖNÜK YASA ÇIKARILDI
Büyük çoğunluğu Avrupa’da yaşayan mağdurların avukatları bugün Ankara’da basın toplantısı düzenleyerek, Cumhurbaşkanına “yasayı onaylamaması” çağrısında bulundu.
Avukatlar adına açıklama yapan Seval Eyyüpoğlu, ilgili kanun maddesi ile Bera Holding A.Ş.’ye karşı açılan ve kazanılan davalar da dahil binlerce davada hakimlere “karar verilmesine yer olmadığına karar vermeleri” talimatı verildiğini söyledi. Anayasa’nın yargıya müdahale başlıklı 138. maddesinin ihlal edildiğini belirten Eyyüpoğlu, şöyle devam etti:
“Kanun, yürürlük tarihinden önce açılmış tüm davaları kapsayacak şekilde çıktığından hukuki güvenlik ilkesini çiğneyerek geçmişe dönük yasa çıkarılmıştır. Anayasanın eşitlik ilkesini düzenleyen 10. Maddesine de aykırı. Çünkü bir kısım mağdur paralarını alabilmişken, diğer kısmı alamamış olacak. Kanun, birkaç şirketi kurtarmak için çıkarılmıştır. Anayasa’nın 35. Maddesindeki mülkiyet hakkı ve 36. Maddesindeki hak arama özgürlüğü ihlal edilerek kişilerin dava açma ve alacaklarına kavuşma hakkı ellerinden alınmıştır.”
Tasarının görüşmeleri sırasında Bera Holding A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı’nın dinlendiğini belirten Eyyüpoğlu, mağdurlara söz hakkı verilmemesini de eleştirdi.
1.7 MİLYAR EVRO VATANDAŞIN SIRTINA YÜKLENEBİLİR
Milletvekillerinin Genel Kurul’daki görüşmeler sırasında AİHM’i adres olarak gösterdiğini de belirten Eyyüpoğlu, “AİHM tarafından mağdurlar lehine hükmedilecek milyarlarca avro tazminatın Bera Holding A.Ş. yerine Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nce ödenmesine neden olacaktır” dedi. Eyyüpoğlu, Cumhurbaşkanını kanunu TBMM’ne iade etmeye davet etti.
Av. Ceyda Çelik Aksoy da gazetecilerin sorusu üzerine Kombassan’a yatırılan toplam miktarın 1.7 milyar avro olduğu bilgisini verdi. Binlerce kişiyi ilgilendiren yasanın onanması halinde, mağdurların Anayasa Mahkemesi ve AİHM’e gideceklerini ifade eden Aksoy, “Türkiye aleyhine çıkacak yüksek tazminatlar, yani şirketin ödemesi gereken para vatandaşın cebinden çıkmış olacak” diye konuştu.
Yasa ile 70 binden fazla kişinin Bera Holding’e ortak olacağını, bunun ekonomik etkisinin de belirsiz olduğunu söyleyen Av. Aksoy, yatırılan para ile hisse değeri arasında uçurum olduğu için mağdurların yatırdığı paranın ancak 10’da birini alabileceklerini söyledi. Aksoy, bunun da ayrı bir dava konusu olacağına işaret etti.
Aksoy, holdingin “5 bin çalışanım var, şirket batacak bir yasa ile bizi kurtarın” dediğini belirterek, “Bu şirketin batacağına dair hiçbir somut veri yok” diye konuştu.
Aksoy, onaylansa bile muhalefet partilerinin yasayı Anayasa Mahkemesi’ne taşımasını istedi.
GERGERLİOĞLU: CUMHURBAŞKANI VETO ETMELİ
HDP Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu da yaptığı konuşmada, anayasanın açık bir şekilde çiğnendiğini belirterek, yargıya müdahale edildiğini kaydetti. Gergerlioğlu, “Bu kabul edilemez” dedi, Cumhurbaşkanı’nın yasayı veto etmesini istedi.
Yorumlar