15 Temmuz 2022
Anayasa Mahkemesi, Halkların Demokratik Partisi (HDP) eski Eş Genel Başkanı Figen Yüksekdağ’ın vekilken yargılanarak vekilliğinin düşürülmesinin “seçilme hakkı” ihlali olduğuna karar verdi.
Anayasa Mahkemesi milletvekili seçilmeden önce, AK Parti’ye eylem hazırlığı yaparken ölen Marksist Leninist Komünist Parti (MLKP) üyesi Yasemin Çiftçi’nin 13 Şubat 2012’deki anmasına katılan HDP eski Eş Genel Başkanı Figen Yüksekdağ’ın, milletvekili seçildikten sonra yargılanmasının devam etmesi ve buradan çıkan mahkûmiyet kararı nedeniyle vekilliğinin düşürülmesinde ihlal kararı verdi. Yüksekdağ’ın milletvekili seçildikten sonra yargılanmasının sürmesinin yasama dokunulmazlığı ihlali olduğunu değerlendiren Anayasa Mahkemesi Yüksekdağı’ın seçilme ve siyasi faaliyetlerinin engellendiği hükmüne vardı.
‘MİLLETVEKİLLEİR YARGILANAMAZ’
Anayasa’nın 83’üncü maddesini düzenleyen yasama dokunulmazlığının, TBMM üyeliği kazanıldıktan sonra seçimden önce ya da seçimden sonra milletvekillerinin herhangi bir suç isnadıyla, tutulamayacağı, sorguya çekilemeyeceği, tutuklanamayacağı, yargılanamayacağı filleri kapsadığına işaret eden AYM, dokunulmazlık kapsamında getirilen yasaklardan birinin de milletvekillerinin ceza mahkemesinde temyiz, istinaf dahil hiçbir ceza yargılama makamınca yargılanamayacağının altını çizdi. Ceza yargılamalarına tabi tutularak yargılanan Mustafa Balbay ve Sebahat Tuncel ile ceza yargılamaları nedeniyle vekillikleri düşürülen Enis Berberoğlu ve Ömer Faruk Gergerlioğlu hakkında verdiği ihlal kararlarına atıfta bulunan AYM,
‘ANAYASA’NIN 67’NCİ MADDESİNE AYKIRI’
Yüksekdağ’ın yargılanmasının devam edilmesine 14’üncü maddeye Anayasa’nın 13’üncü maddesindeki “Temel hak ve hürriyetler, özlerine dokunulmaksızın yalnızca Anayasanın ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere bağlı olarak ve ancak kanunla sınırlanabilir” hükmünün dayanak yapıldığına dikkati çeken AYM, 13’üncü madde belirtilen ölçütlere uymadığı sürece müdahalenin Anayasa’nın siyasi faaliyetleri düzenleyen 67’nci maddesine aykırılık teşkil edeceğinin altını çizdi.
‘YASAL DÜZENLEMEYE İHTİYAÇ VAR’
Ömer Faruk Gergerlioğlu’nun milletvekilliğinin düşürülmesinde Anayasa’nın 14’ncü maddesindeki belirsizlik ve 13’üncü maddedeki “kanunilik” ilkesi şartının yerine gelmemesi nedeniyle verdiği ihlal kararına uzun bir atıfta bulunan AYM, 14’üncü maddedeki belirsizliğin giderilmesi için bir yasal düzenleme ihtiyacı olduğunu yineledi.
SEÇİLME HAKKI İHLAL EDİLDİ
Yeniden yargılama talebini reddeden AYM, Yüksekdağ’ın düşünce ve ifade özgürlüğü hakkı ile seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakkının ihlal edildiğine oy çokluğu ile karar verdi. AYM, ihlaller nedeniyle Yüksekdağ’a 30 bin TL manevi tazminat ödenmesine, Yüksekdağ’ın maddi kaybına dair belge sunmaması nedeniyle maddi tazminat talebinin ise reddine karar verdi.
Salih YEŞİL
Yorumlar