30 Kasım 2023
Meclis Genel Kurulunda yine emekli tartışması vardı. CHP’nin emeklilerin sorunlarının araştırılması amacıyla verdiği önergenin ön görüşmeleri iktidar ve muhalefet arasında karşılıklı atışmalara sahne oldu.
CHP Tekirdağ Milletvekili Nurten Yontar ve arkadaşları tarafından emeklilerin yaşadığı sorunların incelenerek yaşam koşullarının iyileştirilmesi için yapılması gerekenlerin belirlenmesi amacıyla 14 Temmuz 2023 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına verilen Meclis araştırması önergesi Genel Kurul gündemine geldi.
Ataştırma önergesinin öngörüşmeleri Meclis Genel Kurulunda tartışmalara yol açtı.
Önergenin gerekçesini açıklayan CHP Tekirdağ Milletvekili Nurten Yontar, Türkiye’de yaklaşık 9 milyon emeklinin temmuzda yapılan yüzde 25 zamdan yararlanamadığını, çünkü zammın en düşük maaş olan 7 bin 500 lira üzerinden değil, kök maaş üzerinden yapıldığını hatırlattı.
‘DÖRT EMEKLİDEN BİRİ KİRACI’
İktidarın emekliye bir defaya mahsus verilecek 5 bin lirada da ayrımcılık yaptığını ve CHP’nin düzenlemeyi Anayasa Mahkemesine götürmesi üzerine karardan dönüldüğünü belirten Yontar, “Ülkemizde her dört emekliden 1’i kiracı ve yüzde 35,5’i sobalı evde oturmakta. Odun, kömür ve doğal gaz fiyatlarının otomatiğe bağlanarak artması emeklilerimizin zor bir kış geçireceğini göstermekte ve bir kısım emeklimizin de kira ve yakacak yardımına ihtiyacı olacaktır diye düşünüyoruz. 4 kişilik bir ailenin yeterli beslenebilmesi için Ekim 2023’te açlık sınırı 13.684, yoksulluk sınırı 44.533 liradır ancak asgari ücret 11.400, en düşük emekli maaşı hâlen 7.500 liradır. Kiralar almış başını gidiyor, emekliler fahiş kira artışları dolayısıyla ödeyemedikleri kiralardan dolayı evlerinden çıkarılıyor, mahkemelik oluyor, ölümle neticelenen kavgalar yaşanıyor.” dedi.
‘YENİDEN DEĞERLENDİRME ORANI YÜZDE 30’A ÇEKİLMELİ’
“Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı ne yazık ki bu ülkede, ülkesinde yabancı oldu. Rahat bir yaşam sürmek istiyorsak sığınmacı mı olmamız gerekiyor?” diye soran Yontar, 2023 yılı için yeniden değerleme oranının yüzde 58,46 olarak belirlendiğini, fakat 2024 yılı enflasyon hedefinin yüzde 36 olarak açıklandığını kaydederek, “bu da bize 2024 yılında iğneden ipliğe her şeye yüzde 58,46 zam olarak yansıyacaktır. Cumhurbaşkanının yetkisinde olan yüzde 50 indirimi yaparak yeniden değerleme oranının yüzde 30’a çekilmesini bekliyoruz.” diye konuştu.
‘EMEKLİLER KOĞUŞ SİSTEMİNE GÖRE Mİ YAŞASIN?’
Saadet-Gelecek grubu adına konuşan Gelecek Partisi Konya Milletvekili Hasan Ekici de yoksulluk sınırının 45 bin, açlık sınırını 14 bin lira olduğunu belirterek, “Yoksulluk sınırının 6’da 1’i olan bir maaşla nasıl geçinilir? Açlık sınırının yarısı olan bir maaşla nasıl hayat sürülür? Ne yapsın emekliler, 6 emekli bir ev tutup Çin’deki gibi koğuş sistemine göre mi yaşasınlar?” diye sordu.
‘BU İŞİN ŞAKASI YOK’
Meclis’in “adam gibi” bir yasa çıkararak, emekli maaşlarını güncellemesi gerektiğini söyleyen Ekici, “2 emekli karı koca maaşını birleştirse, kira dertleri olmasa, evleri kendilerinin bile olsa aç insanlar sınıfında, yoksul sınıfına atlamaları için kendilerine 4 emekli daha bulup aile kurmaları gerekiyor. Yirmi sene evvel iktidar eleştirisi yaparken simit-çay hesabı yapan Sayın Cumhurbaşkanına sesleniyorum: Bu hesabı yeniden, o gür sesiyle yapsın bakalım, sonuç ne çıkacak? Maaşları, halk deyimiyle ‘adam gibi’ yeniden güncellemeye tabi tutmamız gerekiyor, bu işin artık şakası yok.” dedi.
Ekici, emeklilerin taleplerini de şöyle sıraladı:
EMEKLİLERİN TALEPLERİ
– En düşük emekli maaşının tamamlanan kısmının Hazine Bakanlığından yardım olarak değil, SGK’den kök maaşı olarak verilmesini;
– en düşük emekli maaşının asgari ücretin altında olmamasını ancak asgari ücretin de gelinen noktada en düşük memur maaşından az olmamasını;
– özellikle mutfak ve gıda enflasyonunda rakamların kontrol altına alınmasını;
– eşit yıla eşit primle çalışanların emekli maaşları arasındaki adaletsizliğin intibak yasasıyla giderilmesini;
– 5510 sayılı Yasa’yla aylık bağlama oranlarıyla cezalandırılmaya son verilmesini istiyorlar;
– çalıştıkça düşürülen emekli maaşları değil, çalıştıkça, prim ödendikçe yüksek emekli maaşının olduğu sisteme geçişi talep ediyorlar.
İYİ Parti Mersin Milletvekili Burhanettin Kocamaz emeklilerin tarihinde ilk kez bu Hükûmet döneminde sosyal yardımlara muhtaç hâle geldiğini savunarak şöyle devam etti:
‘EN DÜŞÜK EMEKLİ MAAŞI ASGRİ ÜCRET DÜZEYİNE ÇIKARILMALI’
“Emeklilerimiz bu Hükûmet döneminde halk ekmek kuyruklarında ömür çürütmeye başlamıştır. Bu nedenle emeklilerimize Hükûmet tarafından seçim öncesi verilen sözler tutulmalı ve en düşük emekli maaşı en az asgari ücret seviyesine çıkarılmalıdır, ancak bu şekilde emeklilerimiz birazcık da olsa rahat nefes alabilecektir.”
‘İNTİBAK DÜZENLEMESİ YAPILMALI’
Kocamaz, “emekli aylıkları arasındaki eşitsizlik çözülmemiş ve emekli kesim tarafından talep edilen intibak düzenlemesi henüz gerçekleşmemiştir. İntibak düzenlemesi 2000 yılı sonrası emekliler için de mutlaka uygulanmalıdır. Ayrıca, emekliler TOKİ projelerinde kendilerine ayrılan kontenjanın yüzde 50’ye çıkarılmasını talep etmektedir. Hükûmetten kira desteği bekleyen emeklilerimiz sağlık katkı paylarından muaf sayılmayı ve vergi iadesinin yerine getirilen yüzde 5 oranındaki ek ödemenin de en az yüzde 10’a yükseltilmesini beklemektedir.” diye konuştu.
Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (HEDEP) Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu da intibak sorununu gündeme taşıdı:
‘İNTİBAK YASASI ÇIKARILMALI’
’”… intibak yasasının da 3 kademe olduğunu ve bunun dönemsel olarak farklı farklı ücretlere tekabül ettiğini ve olmaması gerektiğini, eşitlenmesi gerektiğini söylüyorum, iktidar yetkilileri duymuyor. Ben onlara Tevfik Fikret’in bir şiiriyle söyleyeyim. Bakın, bu kadar yoksul, emekliye karşı bu kadar fazla maaş alan bürokratlarınız var. Tevfik Fikret ne demiş:
“Yiyin efendiler, yiyin; bu han-ı iştiha sizin,
Doyuncaya, tıksırıncaya, patlayıncaya kadar yiyin!
…
Bu harmanın gelir sonu, kapıştırın giderayak,
Yarın bakarsınız söner bugün çatırdayan ocak!”
Önerge üzerine konuşan AK Parti Adana Milletvekili Ahmet Zenbilci’nin konuşması sık sık sataşmalarla kesilirken, Genel Kurul’da tartışmalar yaşandı.
Sataşma ve tartışmalar Meclis tutanaklarına şöyle yansıdı:
TARTIŞMALAR MECLİS TUTANAKLARINA YANSIDI
“… AK PARTİ siyasi hayatının temel bakış açısı, paradigması ‘önce insan’dır. İnsanı yaşat ki devlet yaşasın.
GÜLÜSTAN KILIÇ KOÇYİĞİT (Kars) – Hiç görmedik, hiç görmedik.
AHMET ZENBİLCİ (Devamla) – Bütün siyasi bakışımızda insan vardır. Bütün imkânlarımızı insan merkezli olarak almışız ve bütün çalışanlarımızla birlikte diğer katmanları da aynı şekilde düşünerek AK PARTİ hükûmetleri içerisinde büyük bir başarıyla bugüne kadar gelmişizdir. Bu noktada başta emeklilerimiz olmak üzere, çalışanlarımızı, vatandaşlarımızı enflasyona karşı sürekli koruma çabası ve mücadelesi devam ediyor. Peki, neler yaptık? Asgari ücreti 11.402 liraya yükselttik -2002 yılında bu 184 liraydı- reel olarak yüzde 237 artırmış olduk. Asgari ücretliye vergi muafiyeti getirerek tarihî bir reforma imza attık.
BURCU KÖKSAL (Afyonkarahisar) – O gün kaç dolar alıyordu, bugün kaç dolar alıyor?
AHMET ZENBİLCİ (Devamla) – Kamuoyunda yıllardır ifade edilen EYT’yle, emeklilikte yaşa takılı olanlarla ilgili ortaya koymuş olduğumuz tarihî bir karar vardı, EYT’lileri emekli ederek önemli bir sorunu çözmüş olduk. Bir diğeri ise 2012 yılında yıllardır beklenen intibak kanunu çıkardık ve bu kapsamda 1,8 milyon emeklimizin aylığında artış sağladık. 2018 yılından itibaren emeklilerimize bayram ikramiyesi verdik.
Emeklilerimiz bizim başımızın tacıdır, büyüklerimizdir; elbette onlar için yapılan hiçbir şey, çok daha fazlasının yapılmasına engel değildir. Muhakkak ki çok daha fazlası yapılacak, çok daha fazlasını da hak ediyorlar. İşte, bu sebeple 2002 yılında emekli sayımız 6,5 milyon iken bugün 15,5 milyon rakamına ulaşmıştır. Bu bizim için de bir mazeret değildir, bu bizim için de bir sığınma alanı değildir; elbette imkânlar dâhilinde bütün bu mazeretleri yok sayarak bugüne kadar nasıl bir mücadele vermişsek bundan sonra da emeklilerimizle de diğer çalışanlarımızla da ilgili aynı mücadeleyi vermeye devam edeceğiz.
Emeklilerimizin şartlarının iyileştirilmesi elbette bizler için çok önemli bir hedeftir, bunun için de elimizden gelen bütün gayreti gösteriyoruz.
(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)
BAŞKAN – Sayın Zenbilci, lütfen tamamlayın.
AHMET ZENBİLCİ (Devamla) – Bugüne kadar emeklilerimize yüzde 72 ile yüzde 655 oranında değişik zamlar yapılmış. İşçi emeklilerine yüzde 96, tarım işçisi emeklilerine yüzde 130, BAĞ-KUR emeklilerine yüzde 234, tarım BAĞ-KUR emeklilerine yüzde 655 oranında zam yapılmış, emekli sandığı memur emeklilerine yüzde 72 oranında reel olarak artış yapılmış ve bugün biraz önce konuşmacıların da söylediği gibi 5 bin lira çalışan emeklilerimize de verilecek ama hepsinden daha ötesi, biz emeklilerimizin bütün sorunlarını biliyoruz ve ocak ayından sonra, Sayın Cumhurbaşkanımız da açık ve net ifade etti ki bütün sorunlarla… Kamunun imkânları dâhilinde en iyi, en güzel şekilde yatırım yapacağız ve destek vereceğiz. Biz Recep Tayyip Erdoğan’ın bu milletle beraber yirmi iki yıldır arkasındayız ve dimdik duruyoruz, yaptığı işleri alkışlıyoruz, bizim lider değiştirmeye, Genel Başkan değiştirmeye ihtiyacımız yoktur. (AK PARTİ sıralarından alkışlar) Çünkü Recep Tayyip Erdoğan bu millete yetecektir, hepinizi saygıyla selamlıyorum. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)
BURCU KÖKSAL (Afyonkarahisar) – Sayın Başkan…
BAŞKAN – Burcu Köksal, buyurun.
BURCU KÖKSAL (Afyonkarahisar) – Sayın Başkan, Sayın Hatibin anlattıklarını böyle, büyük bir merakla dinledik, acaba başka bir ülkeden mi bahsediyor diye. Öyle bir anlattı ki… Sanki emekli, asgari ücretli bu ülkede hiç yoksulluk çekmiyor, hiç yokluk çekmiyor, hiç açlık çekmiyor, hiç geçim sıkıntısı yokmuş gibi anlatıyor ve övünerek diyor ki: “Biz asgari ücreti yükselttik, emekli maaşını yükselttik.” Siz, 2002’de iktidara geldiğinizde en düşük emekli maaşıyla 8 tane çeyrek altın alınabiliyordu. Bugün, 2023 yılında en düşük emekli maaşıyla 2 tane çeyrek altın alamıyorsunuz bile; neden bahsediyorsunuz siz. Siz iktidara geldiğinizde 2002 yılında dolar kaç liraydı ve emekli maaşıyla, asgari ücretle kaç dolar alınabiliyordu, bugün kaç dolar alınabiliyor? Oturun, bir hesabınızı yapın, ondan sonra çıkıp konuşun. Sonra yok neymiş? Biz lider değişikliğine ihtiyaç duymuyoruz da lider değişim… Zaten isteseniz de değiştiremezsiniz. Bırakın, siz de genel başkan adayı olmayı…
(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)
Sayın Başkan, tamamlayacağım.
BAŞKAN – Peki, Sayın Köksal…
BURCU KÖKSAL (Afyonkarahisar) – Sayın Başkan, tamamlayacağım.
BAŞKAN – Lütfen bir şeye mahal vermeden tamamlayın.
BURCU KÖKSAL (Afyonkarahisar) – Siz bırakın genel başkan adayı olmayı kendi ilçenizde bir ilçe başkanı adayı, ilinizde bir il başkan adayı çıkaramazsınız. Genel Merkezinizden ya da Genel Başkanınızdan icazet olmadan bir il başkanı adayını, ilçe başkanı adayını destekleyemezsiniz. Sizde demokrasi yok ama Cumhuriyet Halk Partisinde demokrasi vardır; isteyen istediği yere aday olur ve nihai kararı delegeler verir, tek adam vermez. İşte sindiremediğiniz nokta bu. (AK PARTİ sıralarından gürültüler)
ŞAHİN TİN (Denizli) – Nereden nereye geldin ya! Seçimle, demokrasiyle ne alakası var!”
AKBAŞOĞLU VE KÖKSAL KARŞILIKLI ATIŞTI
Önerge üzerine son konuşmayı yapan AK Parti Grup Başkanvekili Muhammed Emin Akbaşoğlu ile CHP Grup Başkanvekili Burcu Köksal arasındaki tartışma da tutanaklara yansıdı:
“MUHAMMET EMİN AKBAŞOĞLU (Çankırı) – …her zaman emeklilerimizin yanında yer aldığımızı ve onların alım gücünü arttırmak için bundan sonra da çalışmaya devam edeceğimizi ifade etti.
2002’de iktidara geldiğimizde asgari ücret 116 dolardı; bugün 420 dolardır. Biz bunları yeterli görmüyoruz, daha da…
BURCU KÖKSAL (Afyonkarahisar) – Dolar kaç liraydı?
MUHAMMET EMİN AKBAŞOĞLU (Çankırı) – Dolar cinsinden, o gün de dolar 116 dolar, bugün de 420 dolar cinsinden.
BURCU KÖKSAL (Afyonkarahisar) – O gün dolar kaç liraydı, bugün dolar kaç lira?
MUHAMMET EMİN AKBAŞOĞLU (Çankırı) – Fark etmez. O gün de, bugün de 116 dolardan 420 dolara, yani 3 mislinden fazla, 3,5 misli, 3,5 kat artırmışız. Alım gücünü de artırmaya devam edeceğiz. Her zaman, asgari ücretlimizin, emeklimizin, memurumuzun çalışanımızın yanında yer almaya devam edeceğiz diyor, teşekkür ediyorum. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)
BAŞKAN – Teşekkür ediyorum.
BURCU KÖKSAL (Afyonkarahisar) – Sayın Başkan…
BAŞKAN – Sayın Köksal, lütfen, meramlar… Bakın, bir sataşma yok…
BURCU KÖKSAL (Afyonkarahisar) – Hayır, ben yeni bir sataşmaya mahal vermeyeceğim. Lütfen…
BAŞKAN – Mahal verecek bir şey yok, size bir şey demedi. Bir sataşma yok.
MUHAMMET EMİN AKBAŞOĞLU (Çankırı) – Sataşmadım efendim. O zaman ben de söz hakkı isteyeceğim.
BURCU KÖKSAL (Afyonkarahisar) – Hayır, lütfen…
BAŞKAN – Efendim, bakın, böyle bir usul yok.
BURCU KÖKSAL (Afyonkarahisar) – Hayır, direkt diyor ki… Lütfen…
BAŞKAN – Değerli grup başkan vekillerimize hassaten rica ediyorum. Görüşe karşı görüş İçtüzük izin vermiyor. Herkes farklı olduğu için ayrı partide. Sizin dediğinizi reddedecek, siz de onu reddedeceksiniz.
BURCU KÖKSAL (Afyonkarahisar) – Sayın Başkan, kayıtlara geçsin lütfen…
BAŞKAN – Efendim, tamam, söz söylediniz.
BURCU KÖKSAL (Afyonkarahisar) – 7.500 lira emekli maaşıyla veya 11.402 lira asgari ücretle bugün bir AKP vekili bir ayı geçirsin ondan sonra gelip bu kürsüde konuşsun!
BAŞKAN – Sizin dediğiniz kayda geçti, Sayın Akbaşoğlu da söyledi, onunki de kayda geçti.”
Görüşme ve tartışmaların ardından yapılan oylamada CHP’nin emeklilerin sorunlarının araştırılmasına ilişkin önergenin gündeme alınması iktidar cephesinin oylarıyla reddedildi.
Yorumlar